Mimar
BELGRAT ORMANI
◦Belgrad Ormanı kuzeyde Karadeniz doğuda İstanbul boğazına kadar uzanmaktadır
◦Belgrad Ormanı’nın ismi ise kanuni sultan Süleyman’ın Sırbistan seferlerinden döndükten sonra Belgradları bu bölgeye yerleştirmesi ile Belgrad köyü oluşmuştur bu köyün isminden dolayı da ormana Belgrad ormanı denilmiştir Daha sonraları ise 1894 yılında bunların barajları kirlettiklerinden dolayı padişah tarafından buradan çıkarılmıştır
◦Belgrad ormanı nda 18 adet doğal ağaç türü Yetişmektedir
◦1453’ten sonra hızla gelişen İstanbul nüfusu ve yabancı ülkelerden gelen göçmenlerin İstanbul ve çevresine yerleştirilmesi ve ayrıca mimari hareketler sonucu ormanı yani ahşaba büyük bir ihtiyaç duyuldu Buda Belgrad ormanına büyük bir tahribat verdi
◦Fatih sultan Mehmet Birinci Mahmut Birinci abdülhamit dönemlerinde de ağaçların kesilmemesi için çok ciddi cezalar verilmeye başlandı
◦Rivayet bilgi
◦Bazı kaynaklar Belgrad ormanı içerisindeki su yapılarının 12. yüzyılda Bizanslar tarafından yapılmaya başlandığını ifade etseler de 12. yüzyıl ve 15. yüzyıllar arasında Bizans’ın yıkılmaya doğru ilerleyişi ve buna bağlı olarak nüfusun azalması ile o dönemde batı ve kuzey batıdaki su yollarının nüfusa yeteceği düşünülmektedir ve ayrıca Belgrad ormanı içerisinde yer alan su yapılarında Bizans stiline rastlanmamaktadır.
◦Belgrat ormanı içerisindeki bentler
1 topuz bendi 1620
2 Büyük bent 1724
3 Topuzlu bendi 1750
4 Ayvat bendi. 1765
5 Valide bendi. 1796
6 Kirazlı Bent. 1818
7 Yeni bent. 1839
TOPUZ BENDİ
◦Osmanlı döneminin en önemli su yapıları İstanbulla ilgilidir Fatih sultan Mehmet zamanında halkalı su sisteminin geniş çapta onarımına ve geliştirilmesine başlanmış bu çalışmalar 19. yüzyıl ortalarına kadar sürmüştür bu sistem yer yer bir araya gelen ve toplam uzunluğu 120 km’yi bulan 15 farklı su yolundan oluşmuştur
40 Çeşmeler su sistemi de kanuni sultan Süleyman devrinde mimar Sinan tarafından hemen hemen tümüyle yeniden yapılmıştır bu sistemde yer alan 26 metre yükseklik ve 710 metre uzunluğunda ki iki katlı Uzunkemer üç katlı kovuk Kemer iki katlı güzelce kemeri kendine özgü estetiği ile dikkat çeken 35 metre yükseklik ve 260 metre uzunluğunda ki iki katlı mağlova Kemeri en ilginç örnekleridir 40 Çeşmeler su sistemi 17. ve 19. yüzyıllar arasında dört barajla takviye edilmiş ayrıca üç barajdan beslenen taksim sistemi de inşa edilmiştir işte bu 7 baraj belgrat ormanı içerisinde yer alan tarihi bentleri oluşturmaktadır
◦Haliçi besleyen iki ana su kaynağı vardır birincisi Kağıthane Deresi ikincisi Alibeyköy deresidir
Topuz Bendi
Kömürcü bendi ya da karanlık bent olarak da bilinir Kağıthane Deresi üzerine kurulmuş olan YENİ BENTTEN 3 km kadar yukarıdadır sultan ikinci Osman tarafından 1620 tarihinde Yaptırılmıştır
Topuz bendi düz eksenli ve ağırlık barajı tipinde bir kagir yapıdır temelden itibaren yüksekliği 10 metredir
TEKNİK İSTATİSTİKLER
Drenaj alanı. 4.56 km2
Rezervuar kapasitesi. 70.000 m3 su
Baraj tipi. Kagir baraj tipi
Zeminden yükseklik. 8.60 metre
Kret uzunluğu. 64.5 metre
Kret genişliği. 5.20 metre
Taban genişliği. 7.40 metre
Parapet yüksekliği. 1 metre
Savak kret uzunluğu. 2.10 metre
Tamamlandığı yıl. 1620
BÜYÜK BENT
Büyük Bent aynı zamanda Belgrat Bendi adıyla da anılmakta ve Belgrat Deresi üzerinde yer almaktadır. Kârgir bir ağırlık barajı olan bu yapı düz eksenli olup, kret uzunluğu 84.50 m ve temel üstünden itibaren yüksekliği 15.00 m dir.
Bu bent 1724 yılında, Sultan III. Ahmet döneminde yapılmıştır
Büyük Bent 1748 yılında yıkılmış ve bunun üzerine Sultan I. Mahmut döne-
minde yeniden inşa edilmiştir. Bu bent, 1900 yılında Sultan II. Abdülhamit’in ira-
desiyle yükseltilmiş ve bugünkü durumunu almıştır. Bendin her iki kıyısında (sa-
hilinde) birer dolu savak yer almaktadır. Dolu savak kreti ile memba parapetinin
üst hizası arasında 0.22 m lik bir hava payı vardır.
Büyük Bentle ilgili teknik (istatistik) veriler şöyledir:
Drenaj alanı 6.93 km²
Rezervuar kapasitesi. 1.318,00 m³
Baraj tipi Kârgir ağırlık
Temelden itibaren yükseklik. 15 metre
Zeminden itibaren yükseklik 12.15 metre
Parapet yüksekliği. 0.85 cm
Kret uzunluğu. 85 metre
Kret genişliği. 2.30 metre
Taban genişliği. 9.70 metre
Topuzlu Bent
Topuzlu Bent, Belgrat Ormanı’ndaki Eskibağlar Deresi üzerinde yer alan kâr-
gir bir ağırlık barajıdır. Bu bent aynı zamanda Sultan I. Mahmut Bendi olarak
da bilinmektedir. 1750 yılında Sultan I. Mahmut’un iradesi ile yapılmış, 1786 yı-
lında yüksekliği 3.40 m kadar arttırılmıştır
Orijinal bendin zeminden
itibaren yüksekliği
Sol sahilinde 1.25X0.40 m boyutundaki bir açıklıktan oluşan bir dolu savak
yer almakta, taşkın suları buradan maksimum 0.18 m lik bir yükseklikte (head)
akıtılmaktadır.
Topuzlu Bentle ilgili teknik (istatistik) veriler şöyledir:
Drenaj alanı 0.92 km²
Rezervuar kapasitesi 160 000 m³
Baraj tipi Kâgir ağr.
Temelden itibaren yükseklil 16.00 m
Zeminden itibaren yükseklil 14.00 m
Orj. bendin zminde itibaren yük. 9.80 m
Memba parapet yüksekliği 0.80
Kret uzunluğu. 80.65
Kret genişliği. 4.30
Taban genişliği. 7.00
Tamamlandığı yıl. 1756
Orijinal barajın yükseltildiği yıl : 1786
Görseller Topuzlu Bendine Aittir.